100 jaar geleden verscheen de roman De Toverberg van Nobelprijswinnaar Thomas Mann.
Wie het boek heeft gelezen, heeft vermoedelijk de viering van het honderdjarig bestaan van het boek niet nodig om er regelmatig aan terug te denken. Het is zo’n boek dat aan je lijf blijft plakken.
Zo ook bij kunstenares Veerle Verbeke. De roman bracht haar terug naar haar kindertijd waar ze regelmatig op bezoek ging bij haar tante die in een sanatorium werkte.
Uit dit alles groeide De Toverberg collectie: een rondreizende tentoonstelling, lezingen een en een uitgebreide boeken - en filmcollectie.
Over het project
De dagen op mijn Toverberg Rodeberg
Je kan Tijd niet vertellen.
Je kan hem wel behandelen en tot onderwerp maken en over Tijd vertellen.
Toen ik bij het begin van de Corona periode op Rodeberg terecht kwam merkte ik dat we 1 boek in drievoud hadden. De Toverberg van Thomas Mann. Vertaald door Pé Hawinkels. Een versie geschreven in een taalgebruik van 1975 met hier en daar al wat verouderde woorden. Ik kocht een verser exemplaar, dat zou me aanzetten om het boek echt eens te gaan lezen. Ik kocht een nieuwe vertaling van Hans Driessen die op de markt kwam in 2012.
Ik nam me voor één exemplaar volledig opofferen aan een reeks tekeningen. Ter ere en glorie van Thomas Mann die in 1929 de nobelprijs literatuur ontving voor zijn eerste roman ‘Buddenbrooks’ toen hij 26 jaar oud was.
En ook ter verwijzing naar mijn gigantische liefde voor boeken.
Ik ging op zoek naar personages die ik wou vereeuwigen en begon aan mijn reeks ‘Vrouwelijke denkers’. Tijdens de Lock Down had ik alle tijd om filosofie te lezen. Ik las over het leven van Lou Salomé (1861-1937), Ayn Rand (1905-1982), Hannah Arendt (1906-1975), Simone de Beauvoir (1908-1986) en Simone Weil (1909-1943) Stuk voor stuk hele boeiende dames.
Ze vertegenwoordigden mijn verscheidenheid aan interesses. Psychoanalyse, literatuur, politiek (rond WO2), feminisme en religie.
Een interessante link tussen één van de dames en het boek de Toverberg is dat Lou Salomé naar alle waarschijnlijkheid model stond voor één van de personages ‘Russische Clawdia Chauchat’
Het verhaal ‘De Toverberg’
De Toverberg van Thomas Mann wordt beschouwd als een van de grootste literaire meesterwerken van de twintigste eeuw.
Verschenen in 1924, zes jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog, stelt de roman het vooroorlogse Europa aan de orde. Sanatorium Berghof te Davos, waar de roman zich afspeelt, is een metafoor voor het zieke Europa dat afglijdt naar de catastrofe.
De hoofdfiguur, de jonge Duitser Hans Castorp, bezoekt zijn neef in het sanatorium in het Zwitserse Davos. Betoverd door de verleidelijke, zieke Clawdia Chauchat blijft hij er echter geen drie weken maar zeven jaar. In de hermetische wereld van de Toverberg maakt Castorp een leerproces door, zijn inwijding in het leven.
De democratische humanist Ludovico Settembrini is daarbij zijn mentor, terwijl de sinistere nihilist Leo Naphta als diens tegenspeler optreedt in de strijd om Castorps ziel.
Met de filosofie van Nietzsche en de psycho-analyse van Freud op de achtergrond wordt de lezer getuige van intellectuele debatten, ontmoetingen en diepgaande bespiegelingen over de tijd, ziekte, leven en dood.
Toch is De Toverberglichtvoetig, zelfs humoristisch van sfeer en maakt de lezer kennis met uiterst levendige personages.
Thomas Mann hield een spiegel voor aan de Duitse geestelijke elite die, afkerig van de politieke problematiek van haar tijd, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog vluchtte in de ijle wereld van de cultuur.
Wie was Thomas Mann?
Één van de grootste Duitse schrijvers uit de twintigste eeuw Thomas Mann (1875-1955) is bekend van zijn familieroman ‘De Buddenbrooks’ en vooral van ‘Dood in Venetië’, waar Luchino Visconti later een beroemde film van maakte en Benjamin Britten een opera.
Manns belangrijkste boek is ‘De toverberg’ dat in 1924 verscheen.
Zijn werk werd sterk beïnvloed door dat van Goethe, Nietzsche en Schopenhauer. In 1929 kreeg hij de Nobelprijs voor Literatuur. Hij week in 1936 voor het Duitse naziregime uit naar Zwitserland, onder meer omdat zijn echtgenote, Katia Mann, als joodse gezien werd. Van 1939 tot 1952 woonde hij in de Verenigde Staten, waar hij uitgroeide tot een belangrijke exponent van de strijd tegen het fascisme, en daarna tot zijn dood opnieuw in Zwitserland.
Een tijdloze cocon in de Corona tijd
De periode waarin ik deze werken maakte voelde aan als een afgesloten stuk binnenin de tijd. Als een cocon dat zich nestelde in de tijdslijn. Een periode waar de tijd geen vat op had en nog steeds niet heeft.
De vijf vrouwen hielpen me bij het bespiegelen van het leven, mijn leven, het leven rondom mij buiten de cocon. Een zoektocht naar inzichten.
De Toverberg is een filosofisch werk. Een verhaal dat zich afspeelt in een sanatorium. Het beeld van de wereld in die periode van herstel en genezing.
De portretten:
Hannah Arendt, Lou Salomé, Simonne de Beauvoir, Simone Weil, Ayn Rand, Susan Sontag en Thomas Man
Kan worden aangevuld met portreten op canvas (olie en acryl)
De lezing
Veerle leest over haar werk. Ook in interview vorm beschikbaar. Kan worden uitgebreid met andere gasten
Duur 1u30.
Educatief pakket
Foto, video-materiaal en teksten (op papier en digitaal) over De toverberg en de periode 1907 - 1914
Veerle Verbeke had in 2020 tijdens de corona crisis drie exemplaren van De Toverberg. Ze besloot één exemplaar te gebruiken als achtergrond voor een reeks portretten van vrouwelijke filosofen.
De Toverberg bestrijkt een periode van zeven jaar in de een sanatorium in Davos Zwitserland. Veel actie gebeurt er niet in deze roman. Daarentegen wordt er heel veel gepraat, nagedacht en gefilosofeert.
Al deze levensvragen brachten Veerle naar vrouwelijke filosofen.
Ze las veel van hun werken kreeg zo ook een idee hoe ze hun portretten kon maken. Op de originele pagina's van De toverberg.
Zo ontstond De Toverberg collectie als verbinding tussen de roman en het werk van latere filosofen. Vrouwen zoals Simonne Weil, Lou Salomé en anderen.
Je scheurt dus écht het boek kapot zei mijn moeder met een lichte verschrikking in haar stem.
Inderdaad, antwoordde ik gewoontjes.
Ik ben een héél groot boekenliefhebber. Weet als geen ander dat boeken vernietigen heiligschennis is. Mijn hart bloedt als ik denk aan de boekverbrandingen in de geschiedenis.
Ook dat verhaal is in mijn werk verweven.
Toen ik begon aan de Toverbergcollectie en ik de eerste pagina uit dit boek scheurde was dat een heftige gebeurtenis in mijn hoofd.
Maar ik ben we heel blij dat ik die stap heb ‘durven’ zetten. Op dat moment moest ik mezelf ontkoppelen van de geschiedenis en kijken naar de toekomst. Alle trauma’s van vorige generaties dat in mijn botten staat gekerfd heb ik losgelaten om met verse ogen te kunnen kijken naar een wereld zonder de geladenheid van
weleer.
(Foto: hoe kwam het werk tot stand in vier fasen)
Veerle Verbeke herleest tijdens de corona periode De Toverberg en besluit er een beeldend project van te maken.
Ze leest de werken van Simonne de Beauvoir, Lou Salomé, Simonne Weil, Alan Rand, Hannah arendt e.a. en maakt portretten met balpen en inkt op de pagina's van De Toverberg.
In november 2023 toont Veerle Verbeke haar expo FEMALE in Kasteel Borluut in Sint-Denijs-Westrem. In de eerste zaal toont zij in de eerste zaal voor het eerst de vrouwelijke filosofen op pagina's van de toverberg
De Toverberg collectie wordt integraal getoond in de vijfde Hotel des Artistes van Studio rodeberg in Campo Santo Gent van 14 december tot 22 december
Op 14 december geeft Veerle Verbeke een lezing in het het programma 100 jaar De Toverberg van Filosofiehuis Het Zoekend Hert in Antwerpen in het gezelschap van vele anderen
De tentoonstelling is beschikbaar als rondreizende expo voor bibliotheken, boekhandels en cultuurcentra.
In april 2025 wordt ze getoond in
De Wattenfabriek Herzele.
Andere locaties hebben een optie genomen.
Veerle Verbeke groeide op in de buurt van Dendermonde. Ze studeerde confectie en etalage. Ze was 20 jaar zaakvoerder van de tweedehands design fashion stores Brocolie in Aalst en Brocenbouche in Gent. In 2016 besloot ze voltijds kunstenaar te worden. Ze volgde academie schilderkunst in Geraardsbergen en Oostende om nadien volledig autodidact te worden. Sinds 2020 woont ze in Gent in Studio Rodeberg. Ze is gespecialiseerd in schilderkunst maar maakt ook tekeningen, digital art en installaties. Verder maakt ze projecten met polaroidfoto’s.
Ze is gehuwd met Jan De Proost (kunstfotograaf).
Samen organiseren ze op Studio Rodeberg maandelijks een salon waar ze kunstenaars en kunstliefhebbers samen brengen.
Veerle Verbeke maakt reeksen rond vrouwenrechten en geweld tegenover vrouwen (FEMALE) en over vrouwelijke filosofen.
Tijdens de 'surrealistische periode van Covid 19) maakte zij een reeks portretten van surrealistische kunstenaars.
Zij schildert, tekent en maakt installaties.
Zij maakt tevens hele reeksen met haar Polaroid camera.
Lees hier de bijdrage van Veerle Verbeke over De Toverberg in het filosofiehuis Antwerpen
Literatuur en filosofen bij elkaar gebracht in tekeningen. Maar we werkten ook een educatief programma uit.
Meer info volgt
Copyright © Alle rechten voorbehouden Studio Rodeberg 2025